Yazılı gümrük beyanı, “gümrük beyannamesi” düzenlenerek yapılır. Gümrük beyannamesinin şekli, hangi bilgileri içereceği ve nasıl doldurulacağı gümrük mevzuatı ile belirlenir. Gümrük beyannamesi özet olarak, gönderici-alıcı şirket detayları, kıymet, tarife, menşe, taşıma bilgileri, var ise ödenecek vergiler, eşyaya eşlik etmesi gereken belgeler gibi bilgileri içerecektir. Ülkemizde, 1 Ocak 1996 tarihinden beri Avrupa Birliği üyesi ülkelerde kullanılmakta olan gümrük beyannamesi formu kullanılmaktadır.
Yazılı gümrük beyanınızı gümrük idarelerinde kullanılan BİLGE sistemini kullanarak elektronik olarak yapabilirsiniz. BİLGE sistemi, eşyanın gümrük sahasına girişinden çıkışına kadar bütün gümrük işlemlerinin gerçek zamanlı olarak bilgisayar ortamında yürütülmesini sağlar. Sisteme giriş yapabilmek için bir kullanıcı koduna, şifreye ve bir elektronik imzaya ihtiyacınız olacaktır. Kişiye özel olarak üretilen ve gizli tutulması gereken bir kod olan BİLGE Kullanıcı Kodu’nu en yakın gümrük idaresinden temin etmeniz mümkündür.
BİLGE sistemini kullanarak gümrük beyannamesi vermek için sisteme erişim elde eden paket yazılımları veya gümrük müdürlüklerinde bulunan veri giriş salonlarındaki bilgisayarları kullanabileceğiniz benzer biçimde, internet üstünden gümrük bilgisayar sistemine bağlanarak da gümrük beyannamenizi doldurabilirsiniz. Beyanname sorgulamak için etiketli linke tıklayarak giriş yapabilirsiniz.
Bilgisayar sistemi üzerindeki gümrük beyannamesi birden fazla ekrandan doğar. Ekranlarda yer alan ve doldurulması mecbur olan bütün alanlara istenilen bilgiler girildikten sonrasında bildirge gümrük bilgisayar sistemine kaydedilir.
BİLGE sistemine kaydedilen gümrük beyannamesine sistem tarafından değişmez bir tescil numarası verilir. Bu numara, arasında bulunulan yılın son iki hanesini, gümrük idaresinin kodunu, yapılan işlemin ithalat (IM) yada ihracat (EX) olarak türünü ve tescil sıra numarasını içerir.
Gümrük beyanınızın bu halde gümrük idaresi kayıtlarına aktarılmasına “beyanname tescili” denir. Gümrük beyannamesinin tescil edilmesinin sizin açınızdan üç nedenle önemli olduğunu hatırlatmak isteriz:
- Gümrük mevzuatı hükümlerinin uygulanmasında gümrük beyannamesinin tescil zamanı esas alınır.
- Gümrük Kanununa göre, gümrük beyannamesi, ilişik olduğu eşyanın vergileri ve muhtemel cezalarından dolayı bir taahhüt ve beyan sahibi açısından bağlayıcı niteliktedir.
- Beyannamenin tescilinin bir gümrük yükümlülüğü doğurması halinde, gümrük vergileri ödenmeden yada teminata bağlanmadan bildirge kapsamı eşya size teslim edilemez.