İhracat gümrük işlemlerinin ilk adımında, Türkiye’den eşya ihraç edeceğinizi ve buna ilişik bilgileri gümrük idaresine bildirmeniz gerekir. Bu bildirim gümrük mevzuatında “gümrük beyanı” olarak adlandırılır.
İhracat yapacağınızı gümrük müdürlüğüne yazılı olarak bildirirken gümrük beyannamesi formunu kullanacaksınız. İhracat esnasında dolduracağınız gümrük beyannamesi özet olarak, gönderici-alıcı firma detayları, değer, tarife, menşe, taşıma bilgileri, varsa ödenecek vergiler, eşyaya eşlik etmesi ihtiyaç duyulan belgeler gibi detayları içerecektir.
Gümrük beyanı yaparken kullanacağınız gümrük beyannamesi formunu elle değil, elektronik olarak dolduracaksınız. Gümrük işlemleri, “Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri” ifadesinin kısaltması olan BİLGE yazılımı kullanılarak elektronik ortamda yürütülmektedir. BİLGE sistemi, eşyanın gümrük sahasına girişinden çıkışına kadar bütün gümrük işlemlerinin reel zamanlı olarak bilgisayar ortamında yürütülmesini sağlayan bir yazılımdır. BİLGE sistemine giriş yapabilmek için bir kullanıcı koduna, şifreye ve hem de bir elektronik imzaya ihtiyacınız olacaktır. Kişiye hususi olarak üretilen ve gizli saklı tutulması ihtiyaç duyulan bir kod olan BİLGE Kullanıcı Kodu’nu en yakın gümrük idaresinden temin etmeniz mümkündür. BİLGE Sistemi hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız.

BİLGE sistemini kullanarak gümrük beyannamesi vermek için gümrük müdürlüklerinde bulunan veri giriş salonlarındaki terminalleri kullanabilir veya internet üstünden gümrük bilgisayar sistemine bağlanarak gümrük beyannamenizi doldurabilirsiniz. Elektronik ortamda vereceğiniz bilgiler gümrük idarelerinde kullanılan bilgisayar sistemi olan BİLGE Sistemine aktarılacaktır.
Bilgisayar sistemi üzerindeki gümrük beyannamesi birden fazla ekrandan kaynaklanır. Ekranlarda yer alan ve doldurulması zorunlu olan tüm alanlara istenilen bilgiler girildikten sonrasında bildirge gümrük bilgisayar sistemine kaydedilir. Gümrük beyanınızın bu halde gümrük idaresi kayıtlarına aktarılmasına “bildirge tescili” denir. BİLGE sistemine kaydedilen gümrük beyannamesine sistem tarafınca değişmez bir tescil numarası verilir. Bu numara, içinde bulunulan senenin son iki hanesini, gümrük kodunu, meydana getirilen işlemin ithalat (IM) veya ihracat (EX) olarak türünü ve tescil sıra numarasını içerir.
Gümrük bilgisayar sisteminde oluşturduğunuz gümrük beyannamesine ait bilgiler İhracatçı Birliği onayını almak üzere, elektronik olarak ilgili ihracatçı donanmasına iletilecektir. İhracatçı Birliği onayı alındıktan sonra gümrük işlemlerine devam edebilirsiniz.
İhracatınıza ait detayları gümrük bilgisayar sistemine bu halde kaydetmenizden sonra, gümrük müdürlüğü verdiğiniz bilgilerin doğruluğunu kontrol edecektir. Beyanın kontrolü mevzusunda daha çok malumat almak için tıklayınız.
Gümrük müdürlüğü belli durumlarda ihraç ettiğiniz malı görmek ve incelemek isteyebilir. Eşyanın “fiziki muayenesi” olarak adlandırılan bu süreç hakkındaki daha detaylı malumat almak için Beyan Kontrolü makalemizi inceleyiniz.
İhracat gümrük işlemlerinizi yaparken, ihracat işlemlerinin gümrük idaresinde vakit ve maliyet kaybı yaratmadan tamamlanması için geliştirilmiş olan birtakım kolaylıklardan yararlanmanız mümkündür. Bu konuda daha ayrıntılı malumat almak için Tek Pencere Sistemi ve Yetkilendirilmiş Yükümlü başlıklarında verilen bilgilere göz atabilirsiniz.
Gümrük müdürlüğü ihraç edeceğiniz mallar için verdiğiniz gümrük beyanı ile ilgili kontrollerini tamamladığında malın yurt dışına çıkmasına izin verilir.